Kaderle millättäşlär! Hörmätle forum delegatları, kunaklar!

Bügen sez tarihi vatanıbız Kazanga Bötendönya tatar yaşläreneñ çirattagı forumına cıeldıgız. Rusiyaneñ kaysı töbägennän yaisä dönyanıñ kaysı poçmagınnan kilüegezgä karamastan, sez härberegez üzegez yaşi torgan cirdäge millättäşlärebezneñ väkile bulıp torasız. Kayberläregez inde küptännän tatar yaşläre belän aktiv eş alıp bara, kayberläregez alga taba kiñ kolaçlı eş başlap cibärü öçen täcribä urtaklaşırga kilgän. Bıelgı — tarihta öçençe YAşlär forumı sezneñ ictimagıy eşçänlegegezgä yardäm itärlek faydalı, küp ellarga istä kalırlık kızıklı häm küñelle bulıp uzsın ide.
YAşlär belän eşläü Bötendönya tatar kongressı öçen iñ ähämiyatle únäleşlärneñ berse. YAşlärneñ bügenge cämgıyattä nindi köç häm potenцial ikänen bez yahşı añlıybız. Elegräk, tatar yaşläre telne öyränergä telämi, milli mädäniyatne kabul itmi, digän gaepläülär eş yañgıradı. Läkin soñgı ellarda min açık küräm: tatar yaşläre oeşa ala, alar ömetle, alarga milli hislär has. Alar telne dä, tatarça yaşäü räveşenä dä öyränä ala. Häm bu eştä bez alarga tayanıç bulırga tieş.
Tatar yaşläre citez, zamança, tırış, aralaşuçan, açık küñelle. Alar bernärsädän dä oyalmıylar, fikerlären şartlatıp äytälär, bügenge dönyanı aek akıl belän añlıylar. YAşlärdä raцionallek tä citärlek. Kayberäülär, yaşlär bik raцional, kirägennän artıgın eşlämi, millätenä hezmät itmi, dilär. Läkin raцionallek äle ul millätkä hezmät itärgä cıenmau digän süz tügel, ul bügenge şartlarga yaraklaşıp yaşäü ısulı. Ä millätkä hezmät itü härkemgä instinkt däräcäsendä salıngan, anı uyata belergä genä kiräk.
Tatar milläteneñ kiläçäge anıñ yaşläre kulında. Bu süzlär bezneñ öçen korı lozung kına tügel. Bügen ük yaşlärebez köçe belän şaktıy küp mäsälälär häl itelä ala. Şularnıñ iñ ähämiyatlese — töbäklärdä tatar mäktäpläre açkanda ata-analar arasında añlatu eşe alıp baru. Miña kalsa, yaşlärebezneñ milli hislären eş belän nıgıtunıñ bik yahşı ısulı bu.
Här tatar keşese urtak milli yortıbızda nindider kiräkle, igelekle gamäl kıla ikän, ul hiçşiksez igъtibarga laek. Ä yaşlärebez mondıy eşlärne armıy-talmıy, yarışa-yarışa başkarsa, imanım kamil, tatarnıñ kiläçäge yaktı bulır.

İhtiram belän,
kiläçäktä sezgä zur uñışlar teläp
Bötendönya tatar kongressı başkarma komitetı räise
Rinat Zakirov

Кадерле дуслар! KADERLE DUSLAR!

Sez “Milliyat” gazetasınıñ III Bötendönya tatar yaşläre forumına bagışlangan mahsus sanın kulıgızga aldıgız. Bez, gazetada eşläüçe jurnalistlar, sezneñ öçen mömkin kadär kızıklı häm faydalı mäg’lümat tuplarga tırıştık. Uzgan çaralardagı kebek, III Forum da bügen tatar yaşlären kızıksındıra häm borçıy torgan mäsälälärne tikşeräçäk. Tatar tele yazmışı, din, mädäniyat, gailä, massaküläm mäg’lümat çaraları, yaşlär oeşmaları eşeneñ torışı turında forum delegatları aerım sekцiyalärdä fiker alışaçak. Bez dä gazeta bitlärendä yaşlär tormışınıñ möhim öleşläre bulgan bu ölkälärdäge problemalarnı yaktırtabız. “Urıs telle tatarlarga karaş nindi bulırga tieş?”, “Tatarlarnıñ islamnan başka kiläçäge barmı?”, “Tatarlarga globalläşü proцesslarında katnaşırga kiräkme?” häm başka şundıy aktual soraularga gazeta bitlärendä sezgä tanış bulgan keşelär, bu problemalarnıñ eçendä kaynauçı yaşlär cavap birä.

Kaderle duslar! Bez sezne dä bähäskä kuşılırga çakırabız. Bu sanda kuelgan soraularga sez niçek cavap birer idegez? Bälki sez dä bügen tatar yaşläre aldında torgan möhim mäsälälärne kütärergä telisezder? Rähim itegez! “Milliyat” gazetası bitlärendä fikerläregez öçen härvakıt urın tabılır. Bezneñ adres: 420060, Kazan şähäre, Karl Marks uramı, 38/5. Monnan tış, elektron poçta aşa da bezneñ belän elemtägä kerä alasız. Bezneñ adresıbız: Milli-gazeta@ya.ru. İnternetnı daimi kullanuçı ukuçılarıbız isä Bötendönya tatar kongressı sähifäsendä bezneñ gazetada çıkkan iñ kızıklı materiallarnı ukıp bara ala. Kongressnıñ İnternettagı bitläre soñgı arada zur üzgäreşlär kiçerde. www.tatar-congress.org adresı belän kerep, andagı yañalıklarga karata üz fikeregezne dä beldersägez ide. Şulay uk Bötendönya tatar yaşläre forumınıñ İnternettagı adresın da isegezgä töşerep kitäbez: www.tatclub.net.

MİLLİYET INFO

Perm
Perm kraenıñ Barda avılında çıguçı “Tañ” gazetası kollektivı Başkortostandagı kollegaları belän oçraşkan. Ufada respublika külämendä çıguçı “Ömet” gazetası jurnalistları belän bardalılar üzara täcribä urtaklaşkannar. Barda avılında “Tañ”nan başka şulay uk “Halık çişmäse” dip atalgan gazeta da dönya kürä başlagan. Ul tatarlar häm başkortlar küpläp yaşägän avıllarda buşlay taratıla.

Tömän
Tömän ölkäsendä urnaşkan, läkin “úkka çıkkan” Korsak isemle tatar avılı istälegenä taş sın kuelgan. “Tirä-yakka kara, biredä avıl bulgan” proektı kısalarında 9 istälek häykäle urnaştırılgan. Bıel tagın öçäü päyda bulaçak. Häykällärneñ sanı 21gä citär dip kötelä.
Korsak avılı 1977 elda úkka çıkkan. 1930 elda mäçet manarasın kiskännär.


Irımbur
M.Fäyzi isemendäge Irımbur tatar drama teatrı binasında remont eşlären başkaru öçen “Uralskaya stal” açık aksionerlar oeşması 100 mln. sum akça bülep birgän. Rekonstruksiya eşläre näticäsendä teatrnıñ tamaşaçılar zalı 340 urınga zurayaçak. Şulay uk bina eçe zamança milli ornament belän bizäler dip kötelä.

Novosibirsk
Novosibirsk şähärendä tatarça fotokross uzdırılgan. Biredä här telägän keşe katnaşa algan. Fotokross öç etapta ütkän. Berençese — “Tatarça komiks”. Birem buença tatar halık äkiyatenä fotokomiks töşerergä kiräk bulgan. İkençe birem: “tatar” dip äytkändä kapılt küz aldına kilgän äyberne fotoga töşerergä. Öçençe konkurs “Bez — tatar yaşläre!” dip atalgan. Här etapka 4 sägat vakıt birelgän. Bäygedä fotolarnıñ sıyfatı tügel, ä biremne başkarganda milli temadan çitkä taypılmau isäpkä alıngan. Bu uennı şähärneñ “Altın yoldız” tatar yaşläre klubı oeştırgan.

Başkortostan
Başkortostannıñ Stärletamak rayonı Kantúkovka avılına 100 el tulgan. Avıl iseme Kantúkovlar näselenä bäyle. Bu säüdägärlär näsele berniçä tegermän, may basu sehları totuı belän bilgele. Avıl bäyräme uñaennan “Häter” dip atalgan kitap dönya kürgän. Kitapta Kantúkovka tarihı, anıñ keşeläre, tanılgan şähesläre turında yazılgan. 100 el tulu uñaennan avıl cıenı uzgan.

Mäskäü
Mäskäüneñ “İnsan” näşriyatı general Mähmüt Gäräevnıñ kitabın bastırıp çıgargan. Ul “Srajeniya na voenno-istoriçeskom fronte” dip atala. Kitap Mähmüt aganıñ 85 ellık úbileena turı kilde. Millättäşebezne Tatarstan hakimiyate “Tatarstan Respublikası aldındagı hezmäte öçen” ordenı belän büläkläde.

Mordoviya
Mordoviyaneñ Lomatı avılında mäçet açılgan. Gıybadäthanä açılu tantanasında respublika möftie Räşit häzrät Halikov, Mordoviya prezidentınıñ sosial mäsälälär buença yardämçese Vladimir Vasilkin, Mordoviyaneñ sälamätlek saklau ministrı Rafail Aşirov (ul şuşı avıldan çıkkan), respublikanıñ tatar milli-mädäni mohtariyate räise Şamil Bikmaev katnaşkan.
Oktyabr inkıylabına kadär Lomatı avılında 5 mäçet eşlägän. Şunnan birle biredä manaralı Allah yortı bulmagan. YAña mäçetne ike elga yakın tözegännär.


İDEL-URAL HALIKLARI KİLEŞTE

Avgust başında Bötendönya tatar kongressı Başkarma komitetınıñ kiñäytelgän utırışı bulıp uzdı. Anda Rusiyaneñ İdel-Ural töbäklärennän mogtäbär kunaklar katnaştı. Alar arasında Bötendönya başkort korıltae Başkarma komitetı räise Rumil Aznabaev, “Udmurt keneş” Bötenudmurt assosiasiyase prezidentı Valentin Tubılov, RF fin-ugor halıkları assosiasiyase räise Mihail Mosin, Mordoviya ictimagıy häräkäte Vasiliy Nemoçkin, Çuvaş milli kongressı prezidentı Gennadiy Arhipov bar ide. Älege milli oeşma väkillärennän koordinasion Şura tözelde.
Utırış aldınnan Milli kongress häm assosiasiyalär citäkçeläre İdel bue häm Ural halıkları väkillärennän koordinasion Şura tözedelär. Bötendönya tatar kongressı Başkarma komitetı räise Rinat Zakirov süzlärenä karaganda, berläşüneñ asılı — urıs bulmagan halıklarnıñ milli hokukların yaklau. Koordinasion Şuranıñ töp burıçları —Rusiyadä yaşäüçe barlık halıklarnıñ milli mänfägatlären istä totıp eş alıp baruda hakimiyatlärgä yardäm itü, tel, mägarif ölkäsendä hokuk bozularnı buldırmau öçen monitoring yasau, berdäm aksiyalär häm çaralar uzdıru.
Rinat Zakirov soñgı ellarda milli ministrlıklarnıñ beterelüe Rusiyadä döres milli säyasät alıp barılmauga kiterüen, mägariftäge milli-mädäni komponentnı alıp taşlau arkasında tugan tel, tarihnı öyränü kıenlaşu turında äytte.
Tatarstan Däülät Sovetı deputatı, TR Däülät Sovetınıñ mädäniyat, fän, mägarif häm milli mäsälälär buença komitetı räise Räzil Väliev, mägariftäge milli-mädäni komponentnı alıp taşlagaç, berençe bulıp tatarlar rizasızlık belderde, dip söyläde.
— Niçämä-niçä belderülär yasaldı, Şäymiev tä RF prezidentına hälneñ mondıy borılış aluı belän kileşmäven citkerde. İctimagıy oeşmalar da mitinglar oeştırdı. Näticäse genä bulmadı. Älege üzgärtügä karşı tatarlarga üzlärenä genä häräkät itärgä turı kilde, — dide Räzil Väliev. — Häer, bu zakonga üzgäreşlär kertü turında möräcägat itkäç, iñ berençelärdän bulıp Başkortostan, Tönyak Osetiya bezgä teläktäşlek belderde. Milli respublikalarnıñ hämmäse bez eşlägän mägarif zakonı proektın hupladı. Leningrad ölkäse genä çittä kaldı.
Utırışta katnaşkan galim Damir İshakov milli mänfägatlärne yaklaganda Kavkaz halıkları belän berläşergä kiräk dip sanıy.
— Milli mänfägatlärne yaklau, şul isäptän mägariftäge milli-mädäni komponent úkka çıgarılu probleması, berençe çiratta, tatarlarga kagıla. Çönki bez başkalarga karaganda taralıp yaşibez, — dide Damir äfände. — Tatarstanda proporsional räveştä belem birüne niçek tä kontroldä tota alabız, ä başka regionnarda monı buldıru katlaulı. Mägarif elek bezneñ kulda ide. Häzer isä barlık däresleklärne dä Mäskäüdä raslarga tieşbez, ä bezneñ Mäskäü galimnäre belän bu eştä prinsipial kileşmägän urınnar bar. Alarnı raslata almayaçakbız. Çuvaş, başkortlarnıñ üz mägarif sistemaları bar. Mari, mordvalarnıkı beraz kakşagan, läkin alarnıñ da milli mägarif ölkäsendä proektları bar. Şuña da bez milli mänfägatlärne yaklaganda berläşep häräkät itärgä tieş. İkençe etapta Kavkaz halıkları belän dä berläşergä kiräk bulaçak.
RF İdel-Ural halıklarınnan tözelgän koordinasion Şura belderü yasadı. Altı keşe imzalagan bu dokumentta RF hakimiyatenä küp tapkırlar möräcägat itü cavapsız kalganga kürä, Rusiya häm halıkara cämägatçelektän här halıknıñ milli üzençälegen, telen, mädäniyaten, goref-gadätlären saklauda yardäm itüläre sorala.
Koordinasion Şura yartı elga ber tapkır oçraşırga süz kueştı. Şuranıñ citäkçese el saen çirat buença almaşınıp toraçak.
Utırışta çit illärdä yaşäüçe millättäşlär belän eşläüçe bülek başlıgı Röstäm Gaynetdinov Tatarstan úgarı uku yortlarına ukırga kerü öçen kongresska 200 urınga kvota birelüe hakında häbär itte. Ul urınnarnıñ kübese injener, tehnik belgeçlegenä. Bıel Rusiya töbäklärennän 184 abiturient Tatarstanda ukırga teläk beldergän. Ä BDB illärennän kilüçe kızlar, yegetlär öçen 70 urın tägaenlängän.
Utırışta öçençe tapkır uzaçak Bötendönya tatar yaşläre forumına äzerlek turında da süz buldı. Kazanga Tatarstan, Rusiya töbäklärennän häm çit ildän 500gä yakın delegat cıelaçak.

Rimma BİKMÖHÄMMÄTOVA.

AVSTRALİYA BALALARI KAZANDA

“Milliyat” gazetasınıñ uzgan sannarınıñ bersendä basılgan äñgämädä Adelaida şähärendä gomer itüçe millättäşebez Möşärräf hanım Salih Avstraliya tatar balalarınıñ Kazannı, Tatarstannı bik küräseläre kilüen äytkän ide. Bıyıl cäy aylarında bu hıyal tormışka aştı. Alar ber ay yarım dävamında tarihi vatannarında buldılar. Bu säyahätneñ iñ dulkınlandırgıç mizgelläre, mögaen, Kazan Kirmänendä Tatarstan prezidentı Mintimer Şärip ulı Şäymiev belän oçraşu bulgandır.
Oçraşuda Timur Akulov, Tatarstannıñ mädäniyat ministrı Zilä Välieva, BTK Başkarma komitetı räise Rinat Zakirov häm başkalar katnaştı. Rinat Zakirov äytüençä, Prezidentnı Avstraliya tatarlarınıñ tugan tellären saklıy aluı bik kızıksındırgan. Ul oçraşuga kilgän här bala belän tatarça söyläşep çıkkan. Ata-babaları kayçandır bezneñ yaklardan kitkän möhacirlärneñ dürtençe buını bulularına karamastan, balalar tugan tellären yahşı belä. İnglizçäne dä alar su kebek eçä, ämma gailädä, äti-äniläre belän aralaşkanda gel tatarça gına söyläşälär ikän.
Tatarstan prezidentı yıl sayın çit illärdän tatar balaların tarihi vatannarına çakırıp, alarnı cäyge alannarda yaşätergä mömkinlek buluın äytkän. Şulay uk ul çit illärdäge yaş millättäşlärebezgä Tatarstan rayonnarında gailälärdä yaşäp, telne öyränü, milli mohittä kaynap yaşäü mömkinlege tudırırga kiräklegen iskärtkän.
Rinat Zakirov häbär itüençä, 2013 yıldagı Bötendönya tatar yaşläre forumı Universiada könnärenä turı kiläçäk. M.Şäymiev Australiya balaların da Universiadaga çakırdı.

BORINGI TAŞLAR SEREN AÇA


Tanılgan yazuçı, cämägat eşleklese, Bötendönya tatar kongressı Başkarma komitetı äg’zası Fäüziya Bäyrämova Seber yaklarınnan çirattagı säfärennän kaytıp töşte. Bu yulı Fäüziya hanım ayıruça söeneçle häbär alıp kaytkan: Omsk ölkäse hakimiyate tatar avılların öyränü öçen 60 meñ sum külämendä grant birgän. YAzuçı üze monı zur ciñü dip atıy. Ul “Umırzaya” folklor ansamble belän berlektä ike atnalık säyahätkä çıgaçak.
— Seber tatarları tarihı elek kübräk mädäni-fänni yaktan öyränelde. Berençe tapkır bez anı tarihi yaktan öyränep kaytaçakbız, — di Fäüziya Bäyrämova. — Omskidan 700 çakrım tönyakta, bik borıngı tatar avılları saklanıp kalgan. Tyurem-tyaki digänenä — 900, Auşirvanga 700 yılga yakın.
Bu avıllarnıñ borıngılıgın alar yanında tabılgan kaber taşları isbatlıy. Küçem han zamanınnan kalgan öç taşnıñ berse hätta böyek törki şagıyr Mäülänä Cäläletdin Ruminıñ tugannarı kabere östenä kuyılgan digän faraz da bar. Fäüziya hanım şäcärälär aşa bu avıllar tarihın öyränä, ä “Umırzaya” folklor ansamble andagı halık avız icatı äsärlären tuplap kaytaçak.
Bu ekspedisiya turında söylägändä Fäüziya hanım tagın ber hıyalı belän urtaklaştı. Omsk şähären ber baza itep, şundıy uk tişerenü törkemnären Tomsk, Novosibirsk, Kemerovo, Kurgan şähärlärenä alıp çıgası kilä anıñ.
Süz uñaennan...
Fäüziya Bäyrämova Bötendönya tatar kongressı Başkarma komitetı äg’zaları arasında iñ küp säyahät itüçelärneñ berse. Köz ahırında anı Almaniyadä kötälär: “Azatlık” radiosınıñ tatar-başkort bülegen oyeştırıp cibärgän ataklı jurnalist Garif aga Soltan üz arhivın Fäüziya Bäyrämovaga tapşırırga teli. Monnan kala yazuçı hanımnıñ tagın ber zur eşe bar. Törkiyagä säyahäte vakıtında millättäşlärebez aña BMOga şähes bularak terkälergä täk’dim itkän. Ägär bu eş barıp çıksa, Fäüziya hanım il tarihında berençe tapkır bu halıkara oyeşmaga Rusiya väkile bulıp keräçäk.

Tatarga üz domenı kiräkme?

Timur KAŞAEV, “Suzlek.ru” saytı hucası:

— Berençe däräcädäge domennı buldıru kiräk häm bu mömkin. Monı Tatarstannıñ mäg’lümatlaşu yunäleşendäge strategik maksatka omtıluı mäg’näsendä kabul itärgä kiräk. Anı säyasät yassılıgına salırga kiräkmi. Bäysez däülätlär genä üz domenın terkätä ala digän süz çınbarlıkka turı kilmi. Däüläte bulmagan millätlär dä terki üz domenın. Bezneñ hökümät internet tehnologiyalärne kullanıp akça eşläp buluın häm üzeñä uñay imidj tudırırga mömkin ikänen añlarga tieş.
Bügen tatar saytları häm resursları bar, ämma alarnıñ berdäm çeltäre yuk. Şuña da üz domenıbız bulsa, bu urınga Tatarstan hakimiyate saytların, respublikanıñ internet sähifälären, tatar halkınıñ mädäniyatenä, tarihına bagışlangan saytlarnı, domen buença tatar häm urıs tellärendäge “poiskovik”nı buldırıp tuplıy alır idek. Şulay uk tatar teleneñ añlatmalı süzlegen, ik’tisad, yuridik, mäg’lümat häm kommunikasiya, sport terminnarı süzleklären, kirillisadan latinga küçerü, Tatarstannıñ şähär häm avılları buença “poiskovik” eşläü, tatar telendä on-layn rejimında eşläüçe radio häm televidenie oeştıru, sosial çeltärne cäelderergä mömkin bulaçak. Berençe däräcädäge domennı alu Tatarstanga mäg’lümat häm kommunikasiya tehnologiyaläre ölkäsendä liderlıkka ireşergä mömkinlek biräçäk. Ägär dä bezneñ domen, üz serverıbız, hat alışu, “poiskovik” sistemaları bula ikän, anıñ bazasında akça eşlibez ikän, tatar internetınıñ üseşe bulaçak. Bu çın-çınlap tatnetnı yasauga, üsterügä bik zur adım bulır ide.

Ruslan KÄBİROV, internet kullanuçı, Tubıl şähäre:

Minem öçen berençe däräcädäge domen alu-almau möhim tügel. Anı berençe üzmaksat itep kuyu da urınsız. Tatarnıñ başka probleması betkänmeni? Domen algannan soñ ni üzgärä?! Domenlı bulgan oçrakta yaşlär telne öyränä başlarmı? Tatar saytları bügen eşli, kullanuçıları da bar. Läkin kürenep tora: alar barı kayber şäheslärneñ entuziazmı arkasında gına eşläp kilä. Domen bulgaç däülät alarga üz proektların tormışka aşırırga akça bülep biräme soñ?! Ä bügen ru. som. digän adres urınına tat. tt. dip kuysalar, berni üzgärmäyaçäk. Hakimiyat real internet proektlarga akça birsen, şul oçrakta gına tatnetnıñ üseş alaçagına ışanam. Däülät organnarınıñ domennı aluın säyasi uenga äyländerü belän ber dä kileşmim.
Tatarlar dönyaga açılıp, globalläşü prosesslarında aktiv katnaşırga tieşme ällä bezgä konservasiyagä kitep saklanu mäslihätme?

İlşat SÄETOV, säyasät fännäre kandidatı

Ul konservanı açuçı bulır mikän soñ? Çerep betsä, kemgä kiräge bar inde anıñ? Minemçä, bezgä mömkin kadär nıgrak açılırga kiräk, ämma ul açılunıñ mäg’näse böten äyberne señderep, üzgärep betüdä tügel, ä pozitiv äyberlärne alıp, üzeñne dä kürsätü, başkalarga da täesir itü. Fundamental äyberlärne eçtä saklap, tehnologik yaktan zamança bulu. Üzebezneñ milli prinsiplarnı konservasiyaläp, “bikläp”, yaña zamança mömkinleklärdän faydalanırga tieşbez. Monısı yahşı, yaşlär, monı kabul itegez, ä menä monısı naçar, moña iyarmägez, dip anı kem bilgelär soñ? Ählak yagınnan karasak, din bilgelider. Tatarnıñ ählagı islam dinenä nigezlängän bit inde. Keşe fikere, äytkänemçä, bik üzgärüçän. Ul ber vakıt “kendekne kürsätü matur” dip uylasa, annarı “yarım şärä yörü matur häm gadäti äyber” digän fiker belän dä kileşergä mömkin. Ä islamga karasañ, ul kriteriylar meñ yarım el elek bilgelängän häm üzgärmägän. Mäg’näse şul uk, forması, tehnologiyaläre başka.

Räfis CÄMDİHAN, jurnalist:
Tatarlar 1552 elda Vatannarın yugaltkannan soñ, konservasiyagä kitü arkasında gına 300 el bue saklanıp kala aldı. Bu añlı räveştä şulay eşlände. Çönki Vatannı yugaltu belän anıñ üzidarä strukturaları da yukka çıktı. HIH gasır ahırına kadär tatar halkı mähällälärdä biklänep yaşäde. Urıs däüläteneñ niçek kenä urıslaştırırga tırışuına karamastan, halık biklänep, üz eçenä çit ruhi kıymmätlär dä, başka mädäniyat tä kerttermäde. Vatannı yugaltıp öç gasır vakıt ütkäç, yag’ni tatar häl algaç kına, üz eçennän çıkkan, milli mohittä tärbiyalängän tatar burjuaziyase HIH gasır azagında urıs mohitenä millät kapkasın açıp karadı. Häm bik tiz añladı: anda kersäñ, urıs bulasıñ, başıñnı tıksañ, ul ajdaha kebek böten gäüdäñne yotaçak. Alar tatar kapkası açılgannı kötep kenä tora. Şul vakıttagı añlı tatar elitası, yañadan urıs mohitenä kermiçä, üzeneñ milli idarä strukturaların buldırırga kereşä. HH gasır başındagı “İttifak’” korıltayları, 1917-1918 ellardagı Milli Mäcleslär — änä şul milli konservasiyaneñ yaña ber baskıçı buldı. Bolşeviklar hakimiyatkä kilgäç, patşa hakimiyate eşlärgä telägänne tormışka aşırdı: tatarnıñ mähällä sistemasın yuk itte, mägarif sistemasın konfiskasiyaläde, mäçet-mädräsälärne cimerde. Şulay itep, tatarnı mäcbüri räveştä konservasiyadän çıgardılar. Bügenge köndä tatarnıñ telennän başka, bernindi millilege kalmadı. Tele tatar, eçendä urıs imanı, östendä Kıtay belän Auropa kieme. Tagın nindi globalläşü kiräk inde?! Telen dä cuydırır öçenme?
Bügen tatarlarga 1552 eldan soñgı çordagı kebek konservasiyalänergä kiräk. Çönki ul vakıttagı kebek ük, tatar bügen dä milli idaräsez, mähälläsez, milli mägarifsez, mädäniyatsez kaldı. Böten halık mähällägä kerep biklänmäs anısı. Läkin älegä imanın, millilegen, ruhi kıymmätlären cuymagan tatar zıyalıları mähällä tözep, konservasiyalänergä tieş. Şähär şartlarında bulmıy ul. Şähär mädäniyate digänebez dä mäñge tormışka aşmas hıyal. Çönki Rusiyadä urıs mädäniyate östenlek itä.








Yayın yok.
Yayın yok.

Hakkımda

İzmir, Turkiye, Türkiye
internet bitlerena urnaştıruçe Behzat Aktash